توصيه هاي غذايي در ديابت نوع 1

🔹 دیابت نوع ۱ و تغذیه

• مصرف غذاهای قندی و نشاسته‌ای کاملاً ممنوع نیست.

• مقدار و نحوه مصرف مهم است.

• شناخت اثر غذاها بر قند خون ضروری است.

1️⃣ گروه مواد نشاسته‌ای و غلات

• گندم، برنج، جو، ذرت و محصولات آن‌ها (نان، ماکارونی، رشته‌ها، بلغور و غیره).

نکات مهم:

• مصرف در وعده‌های اصلی (صبحانه، ناهار، شام) و به مقدار مناسب باشد.

• نان سبوس‌دار مناسب است (سنگک سبوس‌دار، نان ماشینی سبوس‌دار).

• نان سفید، نان‌های فانتزی، پیتزا و پیراشکی محدود شود.

• نان سوخاری و برشته سریع‌تر به قند تبدیل می‌شود، بنابراین توصیه نمی‌شود.

• برنج سفید قند بالایی دارد؛ انواع قهوه‌ای بهتر هستند اما برای کودکان دیابتی معمولاً توصیه نمی‌شوند.

💡 توصیه: هنگام مصرف برنج، همراه با سبزیجات یا خورش باشد.

2️⃣ گروه میوه‌ها

• منبع ویتامین و مواد مغذی ضروری برای رشد کودک.

توصیه‌ها:

• ۲ تا ۳ عدد میوه در روز، بهتر است در میان‌وعده‌ها یک عدد مصرف شود.

• همه میوه‌ها مجاز هستند؛ هیچ میوه‌ای ممنوع نیست.

• میوه‌های خیلی شیرین (خربزه، هندوانه) بهتر است هفته‌ای یک بار مصرف شوند.

• میوه‌ها باید کامل مصرف شوند، نه فقط آب آن‌ها.

3️⃣ گروه شیر و ماست

• منابع اصلی کلسیم و پروتئین.

• مصرف روزانه: کودکان کوچک ۱–۲ لیوان، بزرگ‌ترها ۲–۳ لیوان.

• از مصرف زیاد و یک‌باره خودداری شود.

• دوغ و ماست خانگی بهتر از محصولات بازاری هستند.

🔹 گروه‌های کم یا بدون کربوهیدرات

🌱 سبزی‌ها

• برگ سبز (کاهو، اسفناج، جعفری) و صیفی‌جات (گوجه، کدو، بادمجان، کرفس).

• منابع غنی ویتامین و فیبر.

• سبزیجات نشاسته‌ای مانند هویج پخته، سیب‌زمینی و چغندر باید کمتر مصرف شوند.

💡 نکته: استفاده از سبزیجات به جای سیب‌زمینی یا ماکارونی در کتلت، سوپ و کوکو باعث کنترل بهتر قند خون می‌شود.

🍗 گوشت‌ها و پروتئین‌ها

• گوشت مرغ، ماهی، گوشت کم‌چرب، تخم‌مرغ.

• منابع پروتئین و آهن، بدون کربوهیدرات.

• گوشت‌های پرچرب و احشایی محدود شوند.

• تخم‌مرغ: ۳–۴ عدد در هفته.

🥑 چربی‌ها و روغن‌ها

• روغن‌های گیاهی (زیتون، کانولا، کنجد، ذرت).

• روغن‌های حیوانی و جامد محدود شود.

• دانه‌ها و مغزهای روغنی (گردو، بادام، پسته) جایگزین روغن شوند.

🔹 توصیه‌های مهم تغذیه‌ای

• از متخصص تغذیه کمک بگیرید.

• رژیم مخصوص یا “دیابتی” لازم نیست؛ غذاهای سالم و متنوع کافی است.

• وعده‌های غذایی: ۳ وعده اصلی + ۳ میان‌وعده کوچک در روز.

• ترکیب غذاها: مواد قندی و بدون قند با هم مصرف شوند.

مثال:

• ✅ درست: نان + پنیر + گوجه، یک میوه + بادام، پلو + خورش + سالاد

• ❌ نادرست: نان + پنیر + شیر + ماست بدون سبزی، میوه + کیک، پلو + ماست

🔹 افت و افزایش قند خون

⚠️ افت قند خون (<70)

• علائم: ضعف، سرگیجه، لرزش، تعریق.

• اقدامات فوری: نصف لیوان آب‌قند یا آبمیوه شیرین. بعد از ۱۰–۱۵ دقیقه، غذا یا نان داده شود.

• مواد جامد مانند کیک یا شکلات سریع عمل نمی‌کنند.

• افت شدید: استفاده از آمپول گلوکاگون.

⚠️ افزایش قند خون

• ناشی از مصرف زیاد قند و نشاسته، بی‌تحرکی، بیماری یا عدم تزریق انسولین.

• اقدامات: نوشیدن آب، فعالیت سبک، اجتناب از فعالیت سنگین.

• در صورت نیاز به انسولین بیشتر، با پزشک مشورت شود.

🔹 توصیه‌ها در زمان بیماری

• داروها طبق دستور پزشک مصرف شوند.

• غذاهای نرم و مایع هر ۳–۴ ساعت (سوپ، آبگوشت با سبزیجات).

• مصرف مایعات کافی (۱ لیوان در هر ساعت).

• آرامش خانواده به کنترل بهتر قند خون کمک می‌کند.

🔹 رفع گرسنگی کودک دیابتی

میان‌وعده‌های پیشنهادی:

• تخم‌مرغ آب‌پز + گوجه

• کوکو سبزی یا کوکو اسفناج کم‌روغن

• کباب تابه‌ای مرغ یا بوقلمون با سالاد

• خوراک گوشت مرغ با سبزیجات

• جوجه‌کباب با گوجه کبابی

• عدسی یا خوراک ماش

• سوپ سبزیجات با مقدار کمی جو

• ماهی فر یا سرخ‌کرده با روغن کم

نکته: در میان‌وعده‌ها بهتر است مواد قندی کمتر و سالم استفاده شوند، سبزیجات و پروتئین‌ها در اولویت هستند.